Κείμενο
Συμβαίνει σε όλους μας σχεδόν συνέχεια. Όταν σερβίρεται το γλυκό, όσο κι αν έχει φάει κάποιος, ότι εξαγγελίες έχει κάνει νωρίτερα, δεν κρατιέται και το τρώει. Συχνά μάλιστα και δεύτερο κομμάτι. Αφού ξέρουμε ότι τα γλυκά κάνουν τόσο κακό στην υγεία μας, γιατί όταν τα βλέπουμε μπροστά μας τα τρώμε; Ο σκοπός του βίντεο είναι να εξηγήσουμε γιατί συμβαίνει αυτό βασισμένοι σε μία γνωστική προκατάληψη που ονομάζεται υπερβολική προεξόφληση (hyperbolic discounting). Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με μία ιστορία. Ο αγαπημένος μας φίλος, ο Δημήτρης παίζει μία ζωή στη λοταρία περιμένοντας να κερδίσει το Τζακ Ποτ, το μεγάλο βραβείο. Παίζει για χρόνια όταν μία μέρα συμβαίνει αυτό που ονειρεύεται για μία ζωή! Κερδίζει ένα εκατομμύριο ευρώ! Γεμάτος χαρά, τρέχει να παραλάβει το βραβείο του κάνοντας όνειρα για το πώς θα ξοδέψει τα λεφτά του. Όταν όμως φτάνει στο γραφείο για να παραλάβει την επιταγή, η εταιρεία της λοταρίας του προσφέρει μία επιλογή ακόμα. Αν θέλει, μπορεί να πάρει τώρα το 1 εκατομμύριο και να πάει να το χαρεί όπως θέλει αυτός, ή μπορεί να κάνει μία σύμβαση με την εταιρεία η οποία θα του δίνει 50.000 ευρώ το χρόνο για όλη του τη ζωή. Ο Δημήτρης είναι 35 χρονών και κάνοντας έναν γρήγορο υπολογισμό βρίσκει ότι αν πρόκειται να ζήσει πάνω από 20 χρόνια θα πάρει περισσότερα λεφτά από 1 εκατομμύριο ευρώ. Αν ξεπεράσει δηλαδή το 55ο έτος της ηλικίας του, πράγμα που σκοπεύει να κάνει, θα κερδίσει πολλά περισσότερα χρήματα. Αν ας πούμε, φτάσει τα 75, τότε αντί για ένα, θα έχει κερδίσει δύο εκατομμύρια. Και τουλάχιστον σύμφωνα με τη στατιστική ένα μεγάλο ποσοστό των ανδρών φτάνουν τα 75. Άρα, δεν είναι μία άσχημη πρόταση. Παρόλα αυτά, ο Δημήτρης, βασιζόμενος στη λαϊκή παροιμία που λέει: “κάλλιο πέντε και στο χέρι παρά δέκα και καρτέρει”, επιλέγει να πάρει το εκατομμύριο και να πάει σπίτι του να το χαρεί όπως ονειρευόταν μία ζωή. Ο Δημήτρης καλά έκανε και δεν τον κρίνουμε για αυτό, αλλά από την άλλη αναρωτιέμαι γιατί βιαζόμαστε να απολαύσουμε τα άμεσα οφέλη μιας ενέργειας παρά να
περιμένουμε για ένα μεγαλύτερο όφελος το μέλλον. Στην ψυχολογία, αυτή η γνωστική προκατάληψη ονομάζεται υπερβολική προεξόφληση. Η τάση δηλαδή των ανθρώπων να προτιμούν ένα μικρότερο κέρδος τώρα, παρά ένα μεγαλύτερο κέρδος στο μέλλον. Να φάνε δηλαδή το γλυκό τώρα και να νιώσουν την απόλαυση και τη γεύση του που θα διαρκέσει για λίγα δευτερόλεπτα, παρά να κάνουν κάτι που θα φροντίσει την υγεία τους στο μέλλον. Προτιμούν να καπνίζουν τώρα το τσιγάρο που θα τους δώσει μία άμεση ικανοποίηση λίγων λεπτών, χωρίς να σκεφτούν ότι στο μέλλον θα υπάρχουν πολύ δυσάρεστες συνέπειες να αντιμετωπίσουν από αυτή τους την επιλογή. Αυτό συμβαίνει για 2 λόγους. Ο πρώτος είναι ότι το τώρα φαίνεται πιο σίγουρο. Η απόλαυση αυτή τη στιγμή διογκώνεται μέσα στο μυαλό μας, ενώ τα μελλοντικά οφέλη εξανεμίζονται σε ένα αφηρημένο “μετά”. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι η αναμονή για τα μελλοντικά οφέλη είναι δύσκολη. Το να φας το γλυκό τώρα είναι εύκολο γιατί δεν απαιτεί αυτοσυγκράτηση. Ενώ η αυτοσυγκράτηση είναι απολύτως αναγκαία αν πρέπει να πεις όχι στο γλυκό. Έχουμε πει ότι το σημαντικότερο είναι να μην χρειάζεται να χρησιμοποιούμε τον αυτοέλεγχο μας για να μην φάμε το γλυκό, όταν όμως φτάσει το γλυκό μπροστά μας, το μόνο που μας σώζει είναι ο αυτοέλεγχος. Αυτή είναι η ευκαιρία μας να τον βάλουμε σε λειτουργία. Θα χαρώ πολύ αν θα θυμηθείτε όλα αυτά την επόμενη φορά που θα σερβιριστεί το γλυκό. Ευχαριστώ πολύ.
0 Σχόλια